-ieren ist menschlich: Unterschied zwischen den Versionen

Aus GSV
(→‎Tabelle: Fehlerchen behoben)
K (→‎Tabelle: noch ein Fehlerchen)
Zeile 50: Zeile 50:
| akzeptieren
| akzeptieren
| akzeptieren
| akzeptieren
| Atkzeptanz
| Akzeptanz
| Akzepteur, Akzeptent, Akzeptor
| Akzepteur, Akzeptent, Akzeptor
| Accepteuse, Akzeptöse, Akeptrix, Acceptrice
| Accepteuse, Akzeptöse, Akeptrix, Acceptrice

Version vom 9. April 2008, 01:55 Uhr

Verben auf -ieren bringen aus dem Lateinischen eine Vielzahl von Möglichkeiten mit, daraus Nomina zu machen. Längst sind noch nicht alle ausgeschöpft, und wir sind angetreten, das zu ändern.

Da ist zum Beispiel das „Partizip I“ auf -ant bzw. -ent: Wer existiert, ist existent. Analog: Wer am Verlieren ist, ist verlent. Und umgekehrt: Wem blümerant ist, dem blümeriert. Wie fast immer, wenn man Bildungsregeln erfindet oder ausdehnt, ergeben sich lustige neue Mehrdute: Der Barbier von Sevilla geht rasant (geschwind oder rasierend?) in die Geschichtsbücher ein.

Viele weitere Bildungen basieren auf -ieren-Verben, z.B. Kulanz, Charmeur, Student, Diktator, Konkurrenz, Observatorium, Tradition und Filtrat. Die Muster interpolant ergibt sich folgendes Interpolat.

Tabelle

Stammverb Partizip 1, handelnd Eigenschaft Handelnder Handelnde Versammlung, Gesamtheit der Handelnden Ort des Handelns Handlung an sich Ergebnis der Handlung
abservieren abservent Abservanz Abserveur, Abservent, Abservator Aberserveuse, Abservöse, Abservatrix, Abservatrice Abservanz Abservatorium Abservation, Abservage Abservat, Abservatur
agieren agent Aktanz Akteur, Agent, Aktor Akteuse, Aktöse, Aktrix, Actrice Agenz Aktorium Aktion Akt, Aktur
agitieren agitant Agitanz Agiteur, Agitent, Agitator Agiteuse, Agitöse, Agitatrix, Agitatrice Agitenz Agitatorium Agitation, Agitage Agitat, Agitatur
akzeptieren akzeptieren Akzeptanz Akzepteur, Akzeptent, Akzeptor Accepteuse, Akzeptöse, Akeptrix, Acceptrice Akzeptenz Akzeptorium Akzeption, Akzeptage Akzept, Akzeptur
alligieren alligant Alliganz Alligueur, Alliguent, Alligator Alligueuse, Alligöse, Alligatrix, Alligatrice Alliguenz Alligatorium Alligation, Alligage Alligat, Alligatur
aspizieren, aspektieren aspektant Aspektanz Aspekteur, Aspektent, Aspektor Aspekteuse, Aspektöse, Aspektrix, Aspectrice Aspektenz Aspektorium Aspektion, Aspektage Aspekt, Aspektur
assistieren assistent Assistanz Assisteur, Assistent, Assistator Assisteuse, Assistöse, Assistatrix, Assistatrice Assistenz Assistatorium Assistation, Assistage Assistat, Assistatur
attentieren attentieren Attentanz Attenteur, Attentent, Attentator Attenteuse, Attentöse, Attentatrix, Attentatrice Attentenz Attentatorium Attentation, Attentage Attentat, Attentatur
beïren beïant Beïanz Beieur, Beïent, Beator Beieuse, Beiöse, Beatrix, Beatrice Beïenz Beatorium Beation, Beiage Beat, Beatur
brillieren brillient Brillianz Brilleur, Brillient, Brilliator Brilleuse, Brilliöse, Brilliatrix, Brillatrice Brillienz Brilliatorium Brilliation, Brilliage Brilliat, Brilliatur
changieren changeant Changeanz Changeur, Changent, Chanjator Changeuse, Chanjatrice Changenz Chanjatorium Chanjation, Chanjage Chanjat, Canjatur
charmieren charmant Charmanz Charmeur, Charment, Charmator Charmeuse, Charmatrix, Charmatrice Charmenz Charmatorium Charmation, Charmage Charmat, Charmatur
(d)elegieren (d)elegant (D-)Eleganz (D-)Elegateur, (D-)Elegent, (D-)Elegator (D-)Elegateuse, (D-)Elegatöse, (D-)Elegatrix, (D-)Elegatrice (D-)Elegenz (D-)Elegatorium (D-)Elegation, (D-)Elegage (D-)Elegat, (D-)Elegatur
(de-)likieren (de-)likent (De-)Likanz (De-)Liqueur, (De-)Likent, (De-)Likator (De-)Liqueuse, (De-)Liköse, (De-)Likatrix, (De-)Liquatrice (De-)Likenz (De-)Likatorium (De-)Likation, (De-)Licage (De-)Likat, (De-)Likatur
delinquieren delinguant Delinquanz Delinquateur, Delinquent, Delinquator Delinquatreuse, Delinquatrix, Delinquatrice Delinquenz Delinquatorium Delinquation, Delinquage Delinquat, Delinquatur
diktieren diktant Diktanz Dikteur, Diktent, Dik(ta)tor Dicteuse, Diktöse, Dik(ta)trix, Dic(ta)trice Diktenz Dik(ta)torium Dik(ta)tion, Diktage Dikt(at), Diktatur
dirigieren dirigent Diriganz Dirigeur, Dirigent, Direktor Dirigeuse, Dirigöse, Direktrix, Directrice Dirigenz Direktorium Direktion, Dirigage Direkt, Direktur
emigrieren emigrent Emigranz Emigreur, Emigrent, Emigrator Emigreuse, Emigröse, Emigratrix, Emigratrice Emigrenz Emigratorium Emigration, Emigrage Emigrat, Emigratur
erregieren erregent (erregend) Errektanz Erregeur, Erregent, Errektor Erregeuse, Erregöse, Errektrix, Errectrice Erregenz Errektorium Errektion, Erregage Errekt(um), Errektur
etieren etent Etanz Eteur, Etent, Etator Eteuse, Etöse, Etatrix, Etatrice Etenz Etatorium Etation, Etage Etat, Etatur
fabrizieren fabrikant Fabrikanz Fabrikeur, Fabrikant, Fabrikator Fabriqueuse, Fabriköse, Fabrikatrix, Fabricatrice Fabrikatenz Fabrikatorium Fabrikation, Fabrikage Fabrikat, Fabrikatur
flanieren flanant Flananz Flaneur, Flanent, Flanator Flaneuse, Flanöse, Flanatrix, Flanatrice Flanenz Flanatorium Flanation, Flanage Flanat, Flanatur
frieren frant Franz Freur, Frent, Frator Freuse, Fröse, Fratrix, Fratrice Frenz Fratorium Fration, Frage Frat, Fratur
galieren galant Galanz Galeur, Galent, Galator Galeuse, Galöse, Galatrix, Galatrice Galenz Galatorium Galation, Galage Galat, Galatur
garantieren garantant Garantanz Garanteur, Garantent, Garantor Garanteuse, Garantöse, Garantrix, Garantrice Garantenz Garantorium Garantion, Garantage Garant, Garantur
garieren garant Garanz Gareur, Garent, Garator Gareuse, Garöse, Garatrix, Garatrice Garenz Garatorium Garation, Garage Garat, Garatur
genieren genant Genanz Genateur, Genent, Genator Genateuse, Genatrice Genenz Genatorium Genation, Genage Genat, Genatur
gieren gent Ganz Geur, Gent, Gator Geuse, Göse, Gatrix, Gatrice Genz Gatorium Gation, Gage Gat, Gatur
implantieren implantant Implantanz Implanteur, Implantent, Implantator Implanteuse, Implantöse, Implantatrix, Implantatrice Implantenz Implantatorium Implantation, Implantage Implantat, Implantatur
ingeniiern ingenient Ingenianz Ingenieur, Ingenient, Ingeniator Ingenieuse, Ingeniatrice Ingenienz Ingeniatorium Ingeniation Ingeniat, Ingeniatur
installieren installent Installanz Installateur, Installent, Installator Installateuse, Installatöse, Installatrix, Installatrice Installenz Installatorium Installation, Installage Installat, Installatur
intelligieren intelligent Intelliganz Intelligeur, Intelligent, Intellektor Intelligeuse, Intelligöse, Intellektrix, Intellectrice Intelligenz Intellektorium Intellektion, Intelligage Intellekt, Intellektur
internieren internent Internanz Interneur, Internent, Internator Interneuse, Internöse, Internatrix, Internatrice Internenz Internatorium Internation(al), Internage Internat, Internatur
(ko-)eduzieren edukant Eduzianz Edukateur, edukant, Edukator Educateuse, Edukatöse, Edukatrix, Educatrice Edukenz Edukatorium Edukation, Edukage Edukat, Edukatur
(ko-)effiziieren effizient Effizianz Efficiteur, Effizient, Effikator Efficiteuse, Effizitöse, Effikatrix, Efficatrice Effizienz Effikatorium Effikation, Effikage Effikat, Effikatur
koalieren koalent Koalanz Coaleur, Koalent, Koalitor Coaleuse, Koalöse, Koalitrix, Coalitrice Koalenz Koalitorium Koalition, Koalage, Koalabär Koalit, Koalitur
koblieren koblent Koblanz Cobleur, Koblent, Koblator Cobleuse, Koblöse, Koblatrix, Coblatrice Koblenz Koblatorium Koblation, Koblage Koblat, Koblatur
kombinieren kombinent Kombinanz Combinateur, Kombinent, Kombinator Combinateuse, Kombinatöse, Kombinatrix, Kombinatrice Kombinenz Kombinatorium Kombination, Kombinage Kombinat, Kombinatur
komponieren komponent Komponanz Compositeur, Komponent, Kompositor Compositeuse, Kompositöse, Kompositrix, Compositrice Komponenz Kompositorium Komposition, Komponage Komposit, Kompositur
kondieren kondent Kondanz Condeur, Kondent, Konditor Condeuse, Kondöse, Konditrix, Conditrice Kondenz Konditorium Kondition, Kondage Kondit, Konditur
konkurrieren konkurrent Konkurranz Concurreur, Konkurrent, Konkurrator Concurreuse, Konkurröse, Konkurratrix, Concurratrice Konkurrenz Konkurratorium Konkurration, Konkurrage Konkurrat, Konkurratur
konservieren konservent Konservanz Conserveur, Konservent, Konservator Conserveuse, Konservöse, Konservatrix, Conservatrice Konsvervenz Konservatorium Konservation, Konservage Konservat, Konservatur
konstatieren konstatent Konstatanz Constateur, Konstatent, Konstator Constateuse, Konstatöse, Konstatrix, Constatrice Konstatenz Konstatorium Konstation, Konstage Konstat, Konstatur
konstieren konstent Konstanz Consteur, Konstent, Konstator Consteuse, Konstöse, Konstatrix, Constatrice Konstenz Konstatorium Konstation, Konstage Konstat, Konstatur
konsumieren konsument Konsumanz Consumeur, Konsument, Konsumptor Consumeuse, Konsumöse, Konsumptrix, Consumptrice Konsumenz Konsumptorium Konsumption, Konsumage Konsumpt, Konsumptur
kreiern kreent Kreanz Creeur, Kreent, Kreator Creeuse, Kreöse, Kreatrix, Creatrice Kreenz Kreatorium Kreation Kreat, Kreatur
kulieren kulant Kulanz Culeur, Kulant, Kulator Culeuse, Kulöse, Kulatrix, Culatrice Kulenz Kulatorium Kul(a)tion, Kulage Kulat, Kulatur
lieren lent Lanz Leur, Lent, Lotor Leuse, Löse, Lotrix, Lotrice Lenz Lotorium Lotion Lot, Lotur
monieren monent Monanz Moneur, Monent, Monitor Moneuse, Monöse, Monitrix, Monitrice Monenz Monitorium Monition, Monage Monat, Monitur
montieren montent Montanz Monteur, Montent, Montator Monteuse, Montöse, Montatrix, Montatrice Montenz Montatorium Montation, Montage Montat, Montatur
mutieren mutent Mutanz Muteur, Mutent, Mutator Muteuse, Mutöse, Mutatrix, Mutatrice Mutenz Mutatorium Mutation, Mutage Mutat, Mutatur (Muttertier)
nieren nant Nanz Neur, Nent, Nator Neuse, Nöse, Natrix, Natrice Nenz Natorium Nation, Nage Nat, Natur
observieren observent Observenz Observeur, Observent, Observator Observeuse, Observöse, Observatrix, Observatrice Observenz Observatorium Observeration, Observage Observat, Observatur
operieren operant Operanz Opereur, Operent, Operator Opereuse, Operöse, Operatrix, Operatrice Operenz Operatorium Operation, Operage Operat, Operatur
patentieren patentent Patentanz Patenteur, Patentent, Patentator Patenteuse, Patentöse, Patentatrix, Patentatrice Patentenz Patentatorium Patentation, Patentage Patentat, Patentatur
patieren patent Patanz Pateur, Patent, Patator Pateuse, Patöse, Patatrix, Patatrice Patenz Patatorium Patation, Patage Patat, Palatur
patiieren patient Patianz Patieur, Patient, Patiator Patieuse, Patiöse, Patiatrix, Patiatrice Patienz Patiatorium Patiation, Patiage Patiat, Patiatur
polieren polent Polanz Poleur, Polent, Politor Poleuse, Polöse, Politrix, Politrice Polenz Politorium Polition, Polage Polit, Politur
popieren popent Popanz Popeur, Popent, Popator Popeuse, Popöse, Popatrix, Popatrice Popenz Popatorium Popation, Popage Popa(r)t, Popatur
prälieren prälent Prälanz Preleur, Prälent, Prälator Preleuse, Prälöse, Prälatrix, Prelatrice Prälenz Prälatorium Prälation, Prälage Prälat, Prälatur
präsidieren präsident Präsidanz Presideur, Präsident, Präsidator Presideuse, Präsidöse, Präsidatrix, Presidatrice Präsidenz Präsidatorium Präsidation, Präsidage Präsidat, Präsidatur
präsieren präsent Präsanz Preseur, Präsent, Präsator Preseuse, Präsöse, Präsatrix, Presatrice Präsenz Präsatorium Präsation, Präsage Präsat, Präsatur
pressieren pressent Pressanz Presseur, Pressent, Pressator Presseuse, Pressöse, Pressatrix, Pressatrice Pressenz Pressatorium Pressation, Pressage Pressat, Pressatur
reagieren reagent Reaktanz Reacteur, Reagent, Reaktor Reacteuse, Reaktröse, Reaktrix, Reactrice Reagenz Reaktorium Reaktion, Reage Reakt, Reaktur
redigieren redigent Rediktanz Redicteur, Rediktent, Rediktor Redicteuse, Rediktöse, Rediktrix, Redictrice Redigenz Rediktorium Rediktion, Redigage Redikt, Rediktur
regieren regent Rektanz Regeur, Regent, Rektor Regeuse, Regöse, Rektrix, Rectrice Regenz Rektorium Rektion, Regage Rekt(um), Rektur(nen)
relevieren relevant Relevanz Releveur, Relevent, Relevator Releveuse, Relevöse, Relevatrix, Relevatrice Revelenz Relevatorium Relevation, Relevage Relevat, Relevatur
rezeptieren rezep(i)ent Rezeptanz Recepteur, Rezep(i)ent, Rezeptor Recepteuse, Rezeptöse, Rezeptrix, Receptrice Rezepienz Rezeptorium Rezeption, Rezeptage Rezept, Rezeptur
salieren salent Salenz Saleur, Salent, Salator Saleuse, Salöse, Salatrix, Salatrice Salenz Salatorium Salation, Salage Salat, Salatur
schwieren schwant Schwanz Schweur, Schwent, Schwator Schweuse, Schwöse, Schwatrix, Schwatrice Schwenz Schwatorium Schwation, Schwage Schwat, Schwatur
sedieren sedant Sedanz Sedateur, Sedent, Sedator Sedateuse, Sedatöse, Sedatrix, Sedatrice Sedenz Sedatorium Sedation, Sedage Sedat, Sedatur
senieren senant Senanz Senateur, Senent, Senator Senateuse, Senatöse, Senatrix, Senatrice Senenz Senatorium Senation, Senage Senat, Senatur
sensieren sensant Sensanz Sensateur, Sensent, Sensator Sensateuse, Sensatöse, Sensatrix, Sensatrice Sensenz Sensatorium Sensation, Sensage Sensat, Sensatur
spagieren spagent Spaganz Spagueur, Spagent, Spagator Spagueuse, Spagöse, Spagatrix, Spagatrice Spagenz Spagatorium Spagation, Spagage Spagat, Spagatur
spazieren spazient Spaktanz Spacteur, Spazient, Spaktor Spacteuse, Spaktöse, Spaktrix, Spactrice Spatienz Spaktorium Spaktion, Spaziage Spakt, Spaktur
spekulieren spekulant Spekulanz Speculeur, Spekulant, Spekulator Speculeuse, Spekulöse, Spekulatrix, Speculatrice Spekulenz Skepkulatorium Spekul(a)tion, Spekulage Spekulat(ius), Spekulatur
stieren stent Stenz Steur(Stör), Stent, Stator Steuse, Stöse, Statrix Statenz Statorium Station, Statage Stat, Statur
studieren student Studanz Studeur, Student, Studitor Studeuse, Studöse, Studitrix, Studitrice Studenz Studitorium Studition, Studage Studit, Studitur
thermostieren thermostant Thermostanz Thermostateur, Thermostent, Thermostator Thermostateuse, Thermostatöse, Thermostatrix, Thermostatrice Thermostenz Thermostatorium Thermostation, Thermostage Thermostat, Thermostatur
tieren tant Tanz Teur, Tent, Tator Teuse, Töse, Tatrix, Tatrice Tenz Tatorium Tation, Tage Tat, Tatur
tolerieren tolerant Toleranz Tolereur, Tolerent, Tolerator Tolereuse, Toleröse, Toleratrix, Toleratrice Tolerenz Toleratorium Toleration, Tolerage Tolerat, Toleratur
tradieren tradent Tradanz Tradeur, Tradent, Traditor Tradeuse, Tradöse, Traditrix, Traditrice Tradenz Traditorium Tradition Tradit, Traditur
tutieren tutent Tutanz Tuteur, Tutent, Tutor Tuteuse, Tutöse, Tutrix, Tutrice Tutenz Tutorium Tution, Tutage Tut, Tutur

Beispielsätze

  • Als Nummer 7 der britischköniglichen Geheimagenz vollzieht James Bond so manchen Geheimakt.
  • Klaus Wowereit ist als Regenter Bürgermeister beschäftigt mit der Rektion des Stadtlandes Berlin.
  • Diese Frau mag betörend schön sein, aber man sagt ihr eine schlimme Diriganz nach.
  • Auf dem Frankfurter Parkett trifft sich die gesamte Aktienspekulenz im bildschirmglühenden Spekulatorium. Da Weihnachten ist, gibt es Kekse.
  • Für eine Variable bedeutet ihre Koeffizianz in einem rellen Polynom, dass sie reell ist.
  • Franz und seine alte Schulfreundin Helga sind Koedukate.
  • Bei der Abendgalation im Sensatorium tragen betuchte Damen ihre Elegate zur Schau.
  • Gestern lief ein Verzweiflungstor amok. Während der Verzweiflungstation (vergl.: „Endstation Hoffnung“) schoß er mit einer Handfeuerwaffe. Das Verzweiflungstat bestand in drei Toten und vier Verletzten.
  • „Haben Sie denn keine Abzweigmuffe dabei?“ – „Nein, aber ich hole eben eine aus dem Gas-/Wasserinstallatorium.“
  • Immer wenn sie menstruent war, war Moni eine reine Monitrix. Ihr Freund nannte ihren wiederkehrenden Schimpf daher das Monatsmonat.
  • „Meine Dame, gesellen wir uns zur Flanenz in die Sonne und begeben uns auf eine gemeinsame Spaktion!“
  • Am OP-Tisch begegnen sich Patierender und Operent oft zum ersten mal.
  • Bevor Einstein durch seine Relativitätsrevolution relevierend wurde, war er im Patentatorium angestellt.
  • Die Getränkeindurstrie befürchtet einen Einbruch des Bierkonsumpts.
  • Seit der Scheich nach Deutschland gezogen ist, muss er sich den Bezinch Emiratemigrat gefallen lassen.
  • Im Internatorium sitzen die Internate über ihren Hausaufgaben.
  • Das Ergebnis der Nation ist die Natur.

Siehe auch